درنشست تخصصی« تآثیر مدیریت بدن بر پوشش»مطرح شد:

«نقش فزاینده رسانه های جهانی در تولید وساخت مد/"جامعه پذیری" مهم ترین عامل مدیریت بدن و مطالبه زیبایی است

دکتر شکربیگی با اشاره به عدم کارکرد شاخص های غربی مدیریت بدن در حوزه پوشش جامعه ایرانی، گفت: ما نیازمند شاخص هایی متناسب با فرهنگ کهن و غنی ایرانی - اسلامی هستیم، چرا که شاخص های غربی در کشور ما نه تنها کارکردی درستی نداشته اند بلکه باعث زایش خرده فرهنگ های بی اصالتی و مخرب در فرهنگ کلان جامعه شده است.
«نقش فزاینده رسانه های جهانی در تولید وساخت مد/
1398/04/18 - 11:24
تاریخ و ساعت خبر:
34203
کد خبر:
به گزارش خبرگزاری زنان ایران - منیره غلامی توکلی : اهمیت یافتن بدن و متعاقب آن بازتابی شدن هویت بندی افراد از پیامدهای اساسی جامعه مصرفی است که در آن افراد با تغییر ویژگی های ظاهری بدن خود مبادرت به ساخت «بدن اجتماعی»؛ یعنی بدنی که از نظر وضعیت ظاهری، آرایشی و پوششی مورد قبول نظام اجتماعی است، می نمایند.
تأثیرگذاری مستقیم مدرنیته بر به روزرسانی مدیریت بدن
تلاش برای نظارت و تغییر مستمر ویژگی های ظاهر و مرئی بدن و رسیدن به جذابیت جمسانی؛ « مدیریت بدن » نام دارد که در دوران مدرن استاندارهای جدید پیدا کرده است. عواملی چون 1- مصرف گرایی 2- فشار اجتماعی 3- مصرف رسانه ای، بیش از 80درصد عوامل تمایل به تغییرات در بدن هستند و چنان تأثیرگذارند که رفتارهای گوناگون بهداشتی نظیر بدن سازی، رژیم های غذایی، تجهیزات ورزشی و آرایشی، عمل های جراحی .. برای مراقبت از بدن به وجود آمده است.
از نظر جامعه شناسان سیاسی کردن بدن توسط فمینیست ها، عوامل جمعیت شناختی، رشد فرهنگ مصرفی، پیدایش تکنولوژی های جدید و حرکت به سوی مدرنیته از عوامل توجه بیش از اندزه به بدن است چرا که مدرنیته نگرانی را در خصوص رابطه اجتماعی فرد با دیگران و قضاوت آنها درباره خویش به وجود آورده است که بدن یکی از مهم ترین این عرصه های این نگرانی هاست.
نقش صنعت زیبایی و رسانه های نوین بر مطالبه زیبایی
صدالبته که زنان و دختران بیش از مردان نسبت به وضعیت ظاهری خود و آنچه به چشم می آیند دقت دارند و حساسیت و توجه افزون تری نشان می دهند. این توجه وافر آنان را وا می دارد تا رفتارهایی گاه افراطی را به منظور تطبیق ویژگی های بدن با الگوهای فرهنگی زیبایی چهره و اندام که در رسانه های جمعی و عوامل تبلیغاتی صنعت زیبایی تبلیغ می شود، اتخاذ کنند.
در چند دهه اخیر در ایران تناسب اندام به عنوان معیار زیبایی اندام مورد توجه دختران و زنان قرار گرفته است و اقدام برا رعایت رژیم غذایی لاغری جهت دستیابی به تناسب اندام یا انجام جراحی های زیبایی بر روی اندام مختلف به دغدغه برخی از دختران و زنان ایران تبدیل شده است.
« فشار اجتماعی» و « مصرف گرایی» مهم ترین عامل تأثیرگذار بر مدیریت بدن
از مهم ترین عوامل تأثیرگذار بر این روند را می توان: « احساس فشار اجتماعی » که بیشتر از طریق تمسخر یا خنده دیگراهن به وجود می آید. « تبلیغات » که از انواع داروها تا وسایل تنظیم کننده بدن را شامل می شود. « مصرف رسانه ای» مردان و زنان دائم در تلاش هستند تا با بالا بردن کیفیت ظاهری بدن خود را با انتظارات اجتماعی و فرهنگی جامعه که از سوی رسانه ها ترویج می شود، هماهنگ سازند. « مصرف گرایی» استفاده از کالاها به منظور رفع نیازها و امیال این عمل نه تنها شامل خرید کالاهای ملی بلکه دربرگیرنده خدمات نیز می شود.« وضعیت روانی» وضیعت روانی فرد به ویژگی های روانشناسانه انسان ها اطلاق می شود که متأثر از نگرش های محیط و اطرافیان فرد است به طوری که این تأثیرات می تواند در پنداری فرد اثر مثبت یا اثر منفی داشته باشد. در اثر منفی فرد به تلاش برای جلب نظر دیگران به هر طرقی که امکان دارد می پردازد و « مدیریت بدن» این مفهوم به معنی کنترل وزن، جراحی پزشکی، میزان اهمیت دادن به مراقبت های آرایشی و بهداشتی است و با این مؤلفه ها سنجیده می شود.

مدیریت بدن مفهمومی دیروزی، کارکردی امروزی
پایگاه خبری تحلیلی طنین یاس با توجه به اهمیت این موضوع نشستی را حضور " دکتر عالیه شکربیگی" استاد جامعه شناس و ھیئت علمی گروه جامعه شناسی واحد تهران مرکز و مینا بیابانی کارشناس ارشد مطالعات فرهنگی برگزار کرد. در این نشست بیابانی با اشاره به اینکه سبک زندگی و مدیریت بدن از مفاهیم مهم جامعه شناسی معاصر است، گفت: انسان ها از گذشته تا امروز به روش های گوناگون بر گفته از فرهنگ غالب بر جامعه، نژاد و آداب و رسوم خود، بدن شان را شکل داده و می دهند.
وی با بیان اینکه این روش ها در گذشته از طریق راه های سنتی مانند کنترل غذا یا کشیدن گردن.. صورت می گرفته است، افزود: امروزه بخشی از مدیریت بدن شامل راه های مدرنی چون جراحی های بدن، انواع تتوها وآرایش ها و پوشش هاست.
این کارشناس مطالعات فرهنگی گفت: موضوع زیبایی در جوامع مختلف از مسائل جدی بوده و در فرایند انتخاب ها و پذیرش اجتماعی نقش مهمی داشته است طوری که مطالعات حاکی از آن است « صنعت زیبایی از جوامع بدوی تا جوامع مدرن، حرف برای گفته داشته و انسان ها با استفاده از وسایل گوناگون سعی نموده اند که خود را زیباتر نشان دهند. »
زیبایی؛ امری ذهنی و شاخص و بیانی از باورهای اجتماعی
بیابانی در ادامه زیبایی را امری ذهنی دانست که ایده ها و فرهنگ زیبایی، شاخص و بیانی از ارزش ها و باورهای اجتماعی محسوب می شوند به گونه ای که در جهان امروز نقش فعال بدن مورد تأکید است.
دکتر شکربیگی، استاد جامعه شناس و ھیئت علمی گروه جامعه شناسی واحد تهران مرکز ؛ نیز در تأیید صحبت های خانم بیابانی گفت: مدیریت بدن که مفهومی مدرن است به این معنا نیست که امروز در جامعه بشری به وجود آمده است، بلکه ـ مدیریت بدن- ریشه در تاریخ بشر دارد. برای مثال: برای زنان در جامعه باستانی مصر، زیبایی و مدیریت بدن، همواره مسئله مهمی بوده است به طوری که بعد از مرگ ، لوازم آرایشی و پیرایش شان را با آنها دفن می کردند.
« جامعه پذیری» مهم ترین دلیل توجه افراد به مدیریت بدن
وی در ادامه " جامعه پذیری" را مهم ترین دلیل توجه زنان به مدیریت بدن برشمرد و افزود: ما برای دختران خود از ابتدایی که به دنیا می آیند، زیبا بودن را تعریف می کنیم به طوری که هر چه بزرگ تر می شوند با این مفهوم آشنایی بیشتری پیدا کرده و مدیریت بدن جزی از مطالبات فردی، خانوادگی، اجتماعی آنها می شود.
این استاد دانشگاه با اشاره به نظریه «ساختار عاملیت» گفت: امر زیبایی و مدیریت بدن، عاملیتش توسط خانواده مشخص می شود، یعنی این تأثیر خانواده است که دخترها بیشتر از مردان به امر مطالبه زیبایی به منزله پذیرش اجتماعی در جامعه می پردازند در حالیکه ساختارها نیز این مطالبه را دارند یعنی؛ ساختارها، عاملیت، نظام خرد، نظام میانه و نظام کلان این مطالبه را دارد.
« مدل گرایی» تنها دلیل توجه به زیبایی و مدیریت بدن بشر نیست!
دکتر شکربیگی با بیان اینکه امروزه سبک پوشش زنان تغییر کرده است اما آن چه انواع سبک پوشش – چادر، مقنعه، روسری، شال، کلاه.. - قابل ملاحظه است توجه به زیبایی است، گفت: زیبایی یک مطالبه فردی، فرهنگی، سیاسی، اجتماعی و تاریخی است. همراه با بشر زاده شده و همراه بشر در فرهنگ های مختلف غالب های مختلف می گیرد و اینکه ما بگوییم "مدل گرایی" امروز باعث توجه به زیبای و مدیریت بدن شده است، سخنی اشتباه است.

مینا بیابانی کارشناس ارشد مطالعات فرهنگی در ادامه این نشست با بیان اینکه " مدل گرایی" مسئله مدیریت بدن را تشدید و به روزآوری کرده است، گفت: نکته ای که نباید از آن چشم پوشی کرد این است که مدیریت بدن فقط مختص بانوان نیست و مردان هم در این جرگه حضور جدی داشته و دارند! با این تفاوت که موضوع زیبایی برای زنان از جدیت بیشتری برخوردار است تا جایی که اکنون توجه افراطی به آن عوارضی را نیز شامل حال شان کرده است.
بررسی نقش رسانه ها در یک سان سازی فرهنگ جهانی
وی سپس با اشاره به اینکه در جوامع پیش مدرن، فرد در جمع مستحیل بوده و انتخاب و تغییر شرایط مثل امروز وجود نداشت تا زمینه ایی برای ظهور پیدا کند، افزود: در دوران جدید افراد در عرصه های تصمیم گیری و مشارکت در شبکه های اجتماعی نقش مهمی دارند یعنی؛ کنشگری که با سیالیت خود، واقعیت ها و ساختارهای کلان را آگاهانه می سازد.
این پژوهشگر و فعال مطالعات فرهنگی افزود: با گسترش فناوری های ارتباطی و داده هایی نظیر ماهواره و اینترنت، فرهنگ مدرن در جهان گسترش یافت و با فرایند جهانی شدن اگر چه شبکه های ارتباطی فرایند «یکسان سازی فرهنگ جهانی» را دنبال می کردند اما علی رقم این؛ امکان خلق تمایزات گوناگون نیز فراهم بود.
بیابانی با بیان اینکه این تماییزات با مصرف کالاهای مادی و معنوی نمود عینی تری به خود گرفت و ادبیات جدید با عنوان «سبک زندگی» را وارد عرصه جامعه شناسی کرد، گفت: در واقع انتخابِ نوع ویژه ای از سبک زندگی منجر به شکل دادن حوزه فردی و عمومی هر انسانی شده و این مفهوم شامل مدیریت بدن و اصلاح بدن از حوزه فردی – نوع آرایش، پوشش و .. فرد- تا عضویت در گروه های گوناگون اجتماعی، کسب موفقیت، سرمایه اجتماعی و .. در عرصه عمومی شده است.

زایش خرده فرهنگ ها در فرهنگ کلان براساس دیالکتیکی بودن پدیده های اجتماعی
در ادامه این نشست، دکتر شکربیگی با استناد به نظریه جامعه شناسی دیالکتیکی بودن پدیده های اجتماعی، گفت: این نظریه می گوید: پدیده های اجتماعی در پیوستاری از ذهنیت تا عینیت در حال حرکت است. یعنی؛ هر کنش بیرونی که از خود نمایان می کنیم ابتدا ذهن مان به آن پرداخته است و بعد در اعمال مان در عرصه های اجتماعی ، عمومی و حتی خصوصی هویدا می شود.
وی سپس به ورود تکنولوژی های نوین در امر مدیریت بدن پرداخت و گفت: ملاحظه می کنیم که تکنولوژی نوین به امر بدن و بحث مدیریت بدن که یکی از شاخصه های سبک زندگی امروزی جوانان و خانواده ها است، خیلی کمک کرده است.
این دکتر جامعه شناس با بیان اینکه نمادهایی که در شبکه های اجتماعی و تکنولوژی های نوین ملاحظه می کنیم هر کدام معنایی را به ذهن متواتر می کنند و ذهن آن معنا را در درون خود می سازد و با یک کنش به جامعه وارد می کند، افزود: معنای دیالکتیک بودن یعنی همین! یعنی معانی از ذهن ما وارد عینیت شده و از عینیت به ذهنیت وارد شده و سپس بیرون آمده و خودش را نشان می دهد و اینگونه ملاحظه می کنیم که خرده فرهنگ های مختلف زاییده می شوند.
این استاد دانشگاه گفت: چیزی که شخصا شاهد آن بوده ام این است که سبک زندگی و مدیریت بدن دانشجویان در رشته های مختلف با هم متفاوت است، مثلا دانشجویان هنر بسیار متفاوت از دانشجویان رشته اقتصاد هستند چه از نظر پوشش و چه از منظر روابط بین کلاسی.. حال باید دید با توجه به فرهنگ غنی و قدمت دار ایرانی – اسلامی چه اتفاقی افتاده است که شاهد زایش خرده فرهنگ ها در فرهنگ کلان جامعه هستیم!.
تفاوت فاحش خرده فرهنگ های جوانان با آموزش های خانواده، مدارس و رسانه ها
عضو ھیئت علمی گروه جامعه شناسی واحد تهران مرکز، ادامه داد: آنچه ما شاهد آن هستیم این است که ارزش ها و نگرش هایی که این دست از دانشجویان و جوانان پیدا کرده اند، خلاف نگرش ها و ارزش هایی است که از طریق خانواده و نظام آموزشی و رسانه ها به آنها آموزش داده اند. به نظر دلیلش این است که جامعه یک موجود پویا است و متوقف نمی ماند از این رو هر لحظه در حال بازاندیشی و بازنگری در اعمال و رفتار خود کرده است و همین مسئله خرده فرهنگ ها را بحث مدیریت بدن شکل داده است به طوری که دیگر ساختار دانشگاه و خانواده و جامعه از پس تقابل با آن بر نمی آیند.

عدم کارکرد شاخص های غربی مدیریت بدن در حوزه پوشش جامعه ایرانی
شکربیگی با اشاره به پیامدهای این دست خرده فرهنگ ها در خانواده، افزایش از پاشیدگی زندگی های مشترک را مهم ترین و ملموس ترین نتیجه تغییر در سبک زندگی افراد جامعه برشمرد و گفت: متأسفانه با ورود شاخص های غربی در بحث سبک زندگی، مدیریت بدن که شامل نوع پوشش، آرایش ، ایجاد نشاط فردی و اجتماعی و .. می شود شاهد زایش برخی خرده فرهنگ های نامأنوس با فرهنگ کلان جامعه شده ایم که این ناشی از ضعف در کارکرد تربیتی خانواده، کارکرد آموزشی نظام های آموزشی و کارکرد تبلیغی و تبیینی صدا و سیماست. .

شاخص های بومی ، چشم اسفندیار مد ومدگرایی در جامعه ایرانی
وی همچنین در ادامه با بیان اینکه جامعه برای هدایت مدیریت بدن در همه ابعاد پوششی و تناسب اندام و .. نیازمند شاخص هایی متناسب با فرهنگ کهن و غنی ایرانی - اسلامی است، چرا که شاخص های غربی نه تنها کارکردی درستی نداشته اند بلکه باعث بروز آسیب های فردی، اجتماعی و فرهنگی زیادی نیز در جامعه ما شده اند. مهم ترین این پیامدها افزایش شکاف نسلی به خانواده و فرزندان است به طوری که حجاب و پوشش مادر با فرزند بسیار متفاوت است!

اعمال مدیریت بر بدن در طبقات پایین جامعه محسوس تر است
مینا بیابانی نیز با بیان اینکه سبک زندگی رفتارهای افراد را تغییر داده و افراد پیوسته بر اثر آن بر بدن شان نظارت و حتی آنرا تغییر می دهند، گفت: آنچه در فضای کنونی به وسیله رسانه های جهانی مورد تأکید قرار می گیرد، تولید و ساخت مد و ارائه الگو در راستای مدیریت و کنترل بدن های شهروندان است.
این کارشناس ارشد مطالعات فرهنگی تأکید بر زیبایی و آفرینش مد را سعی در غیر سیال کردن بدن دانست و افزود: سبک های زندگی اغلب به سوی سیاست زندگی به جای سیاست رهای حرکت می کنند و جوانان که گروه هدف هستند با تمرکز بر دنشان برای بدست آوردن منزلت، سرمایه نمادین و ایجاد تمایز با دیگران بهره می برند.
این فعال حوزه فرهنگی با اشاره به ا ینکه اعمال مدیریت و اصلاح در بدن در میان طبقات پایین تر بیش تر از طبقات متوسط جامعه وجود دارد، گفت: این امر نشان دهنده این واقعیت است که بدن پدیده ای اجتماعی – فرهنگی و تاریخی است و مدیریت بدن به معنای دستکاری مستمر در ویژگی های ظاهری و مرئی بدن است و این مفهوم با کمک معرف هایی مانند انواع عادات در لباس پوشیدن، آرایش موی سر، استفاده از پیرایه ها، رژیم غذایی، دستکاری پزشکی، میزان اهمیت دادن به مراقبت های آرایشی و بهداشتی، جراحی زیبایی ، کنترل وزن و .. سنجیده می شود.

لباس هر فرد بخشی از مدیریت بدن اوست
بیابانی در ادامه نوع پوشش و لباس هر فرد را نیز بخشی از مدیریت بدن او دانست و افزود: بدن و به تبع پوشش آن به عنوان وسیله ای ارتباطی تقریبا به همان اندازه و گاه بیش از آن پیام را منتقل می کند.
وی گفت: به اعتقاد دال لترس « شما با شکل ظاهری خود هویت خویش را به دیگران معرفی می کنید» ؛ هیچ چیز هویت پیدا نمی کند مگر در سایه ایجاد ارتباط» بر این اساس بدن، زبان بدن، پوشش بدن، آرایش و پیرایش بدن، نوعی رسانه نمادین است که در قلمروی ارتباطات، هویت می یابند.
وی، رفتار انسان اعم از : راه رفتن، سخن گفتن، نگاه کردن و پوشش را به هر شکل که باشد دارای پیام و زبان ارتباطی فرد با دیگران دانست و افزود: در ارتباط میان فردی بخش عمده ای از تبادل اطلاعات از طریق ارتباط کلامی انجام می شود به طوری که تخمین زده می شود در یک برخورد دو نفره معمولی یک سوم معانی اجتماعی از طریق مؤلفه های کلامی و دو سوم مابقی از طریق کانال غیر کلامی منتقل می شوند.
لباس مهم ترین وسیله ارتباطی انسان ها
بیابانی ادامه داد: قبل از هرگونه سخنی، ظاهر فرد و لباسی که بر تن می کند، اطلاعات زیادی را درباره سن، جنس، شخصیت، شغل و حتی پایگاه اقتصادی و اجتماعی اش در اختیار طرف مقابل می گذارد، به عبارت بهتر برای بیشتر افراد مهم ترین وسیله ارتباطی، لباسی است که می پوشند.
این پژوهشگر و فعال فرهنگی با بیان اینکه لباس می تواند احساسات و هیجانات فرد را نشان دهد، افزود: لباس فرد هم بر رفتار وی هم بر رفتار مراودین اثر می گذارد، لباس باعث می شود تا بین افراد تمایز قائل شویم. جوانان مانند پیران لباس نمی پوشند، لباس ها تفاوت های اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی و اخلاقی را نشان می دهند.
وی در پایان با اشاره به اینکه مطالعات نشان می دهند افراد درباره یکدیگر بر پایه لباس هایی که می پوشند داوری می کنند، گفت: افراد درباره معانی نهفته در انواع لباس ها توافق زیادی دارند و افراد همواره بر مبنای ظواهر و انتخاب های دیگران، در موردشان قضاوت می کنند.
انتهای پیام/*

بازگشت به ابتدای صفحه بازگشت به ابتدای صفحه
برچسب ها:
نشست تخصصی، مدیریت بدن، پوشش،
ارسال نظر
مخاطبان گرامی، برای انتشار نظرتان لطفا نکات زیر را رعایت فرمایید:
1- نظرات خود را با حروف فارسی تایپ کنید.
2- نظرات حاوی مطالب کذب، توهین یا بی‌احترامی به اشخاص، قومیت‌ها، عقاید دیگران، موارد مغایر با قوانین کشور و آموزه‌های اسلامی منتشر نمی‌شود.
3- نظرات بعد از بررسی و کنترل عدم مغایرت با موارد ذکر شده تایید و منتشر خواهد شد.
نام:
ایمیل:
* نظر:
اجتماعی
V
آرشیو