خبرگزاری زنان ایران

به گزارش خبرگزاری زنان ایران - گالیا توانگر: اعظم السادات افشین فر دکترای تاریخ اسلام و فعال بسیجی در عرصه های مدیریت شهری و فرهنگی ست. وی تنها راه ساخت یک شهر ایده ال در جامعه اسلامی مشارکت مردمی دانسته و این که تاریخ را به ذهن مسئولین فرهنگی و نیز مردم پیوند بزنیم تا ضمن عبرت آموزی و درس گرفتن از تاریخ، به نوشتن برنامه های صحیح آتی نائل آیند.
آنچه در زیر می آید ماحصل گفت و گوی ما با این بانوی موفق بسیجی است.
*خواندن تاریخ چه تاثیری در بینش و زندگی شما داشته است؟
تاریخ برای خود من و هر کسی که تاریخ را مطالعه می کند، درس های خیلی زیادی دارد. به طور خلاصه عرض می کنم آن چه در تاریخ خواندم، خصوصا سرگذشت رهبران-رهبرانی که نقش رهبری در جوامع خود داشته اند-خیلی برایم مهم بود؛ رهبران بزرگ، رهبران خوب و یا بالعکس رهبرانی که ابتدا در چهره خدمتگزار وارد می شوند و بعد دنیا طلبی آن ها را به قهقرا می برد.
تاریخ اجتماعی، خواندن تاریخ مردم در جوامع مختلف است؛ چه تاریخ ایران یا تاریخ کشورهای دیگر. خوب، این بخش از تاریخ هم خیلی درس آموز است. روابط اجتماعی می تواند برای ما که تاریخ را خوانده ایم، می تواند درس های بزرگی داشته باشد.
این که مردم هر چه قدر حس مشارکت شان در جامعه بیشترباشد، تاثیر می گذارد بر این که به توسعه برسند و کشورشان به آبادانی برسد.
بعد نقش توسعه اقتصادی در گسترش مثلا مسائل فرهنگی، توسعه فرهنگی و تمدنی.
این ها نکات خیلی مهمی است که با خواندن تاریخ در ادوارمختلف به درک درستی از آن ها می رسیم.
*چرا دانش آموختگان علوم انسانی به ویژه -رشته تاریخ- در بازار کار از مظلوم ترین ها هستند؟
متاسفانه خیلی ها تصورشان این است که هر کسی رشته تاریخ را خوانده، الزاما باید برود و تنها تدریس تاریخ را داشته باشد، در صورتی که افرادی که تاریخ می خوانند، می توانند مدیران فرهنگی خوبی باشند. سازمان هایی مثل میراث فرهنگی، خیلی مکان های مناسبی هستند برای جذب دانش آموختگان رشته تاریخ.
در مدیریت های فرهنگی کسانی که تاریخ خوانده اند، می توانند خیلی موثر باشند، حتی در دستگاه هایی که مدیریت سیاسی نیاز دارد، باز آن جا هم کسانی که تاریخ خوانده اند، می توانند خیلی موثر و مفید باشند؛ چرا که در تاریخ عبرت ها خیلی زیاد است. فردی که تاریخ می خواند می تواند هم از زندگی اجتماعی مردم عبرت بگیرد، هم از عملکرد حکام و کسانی که رهبران جامعه بودند، درس بگیرد.
بنابراین هم در عرصه مدیریت سیاسی و هم هم در عرصه مدیریت فرهنگی افردای که تاریخ خوانده اند، خیلی می توانند کمک حال باشند، اما متاسفانه در کشور ما نگاه مثبتی به توانمندی های کسانی که تاریخ خوانده اند، وجود ندارد.
*-آشنایی با تاریخ کشور تا چه حد می تواند در برنامه ریزی های فرهنگی آتی موثر باشد؟
همه آن هایی که مدیر فرهنگی می شوند، حتما باید تاریخ هم بخوانند؛ حتی اگر نتوانند تاریخ را کامل بخوانند، لااقل چند واحدی از تاریخ کشور خود-مخصوصا تاریخ معاصر، از تاریخ قاجار به بعد- را بخوانند. به این دلیل که خیلی از آسیب هایی که در طول تاریخ متحمل شدیم، به دلیل برنامه های فرهنگی اشتباهی بوده –که تعمدی یا سهوی- در نظر گرفته شده بود.
مثلا در دوره قاجار می توانیم هجوم جریان روشنفکری به عرصه سیاسی و فرهنگی کشور را تحلیل کنیم. همین روشنفکرمآب ها آمدند و در عرصه مختلف کشور امور را در دست گرفتند و خیلی لطمات را وارد آوردند.
در دوره پهلوی نیز شاهد تداوم همین جریان روشنفکری هستیم. هر جا که جریان روحانیت حضورش کمرنگ تر می شود، آسیب های بیشتری از گذشته متوجه ما می شود.
بنابراین ما باید تاریخ انقلاب اسلامی را ببینیم تا بتوانیم برنامه های فرهنگی خوبی را طرح ریزی کنیم.
*شما به عنوان یک بانوی تحصیل کرده، چطور می توانید بین فعالیت هایتان در بیرون و درون منزل تعادل و هماهنگی برقرار کنید؟
از زمانی که ازدواج کردم، هم بیرون خانه فعالیت داشتم و هم کارهای خانه را خودم انجام می دادم. هم درس می خواندم، هم کار می کردم و هم وظایف خودم را در خانه انجام می دادم. هر خانمی که بخواهد بیرون از خانه کار کند-مخصوصا اگر فعالیت مدیریتی و فعالیت های چند جانبه فرهنگی داشته باشد- حتما باید نسبت به یک خانم خانه دار یا حتی یک خانم کارمند معمولی تلاش بیشتری داشته باشد. من در تمام این سال هایی که فعالیت های زیادی اعم از مدیریتی داشتم، استراحتم خیلی کم بود، تفریحم خیلی کم بود، ولی برای برنامه های زندگی خودم، همسرم و بچه ها هرگز کم نگذاشتم تا بچه ها این حس را نداشته باشند که چون مادرشان شاغل هست، نسبت به بچه های دیگر چیزی کم دارند.
شکر خدا با همراهی همسرم توانستم هم به امور منزل برسم و هم به امور مسئولیتی ام در خارج از خانه. همسرم هم صبور بودند، هم همکاری می کردند و هم مشوق بودند.هرسه این مولفه ها خیلی به من یاری رساند، اگر یکی اش نبود، من مسلما بخ خیلی از موفقیت های امروزم دست پیدا نمی کردم.
*تا چه حد به پیوند بین تاریخ و رمان نویسی در کشورمان معتقدید؟ (تا چه حد می توان بین رمان نویسی و تاریخ پیوند برقرار کرد و از این طریق به جامعه در فهم پیشینه تاریخی شان کمک کرد؟)
من خیلی معتقدم که رمان نویسی تاریخی انجام شود. خیلی از بخش های تاریخ که مغفول مانده و مردم از ان خبر ندارند، رمان نویس ها می توانند با قلم زیبا و جذاب خود، برای مردم خواندنی کنند.
مردم رمان را بهتر متوجه می شوند، چون که می توانند در مقایسه با زندگی خود و تجربه های شخصی که داشته اند، مشابهت هایی بیابند.
صرفا خواندن تاریخ به صورت علم ممکن است برای خیلی ها خسته کننده باشد و برایشان جذاب نباشد، اما رمان نویسان می توانند خیلی از حوادث تاریخی را به صورت رمان در بیاورند و یا خیلی از شخصیت های بزرگ را به صورت شخصیت های داستانی به مخاطب معرفی کنند. البته نباید رمان نویسان خیلی از واقعیت دور شوند به طوری که فاصله زیادی بین واقعیت و داستان بیفتد.
*علی رغم فرهنگ سازی های انجام شده، چرا ما هنوز با اماکن و میراث تاریخی خود، مهربان نیستیم؟
من فکر می کنم هنوز در این زمینه تلاش زیادی نشده است، یعنی ما هنوز در این موضوع خیلی ضعف داریم. باید اهمیت اماکن تاریخی به مردم گفته شود، این که مردم دنیا چقدر به میراث فرهنگی شان اهمیت می دهند؟ بنابراین ما هم باید اهمیت دهیم. برای این که بتوانیم تاریخ خود را حفظ کنیم، نیاز به حفاظت از اماکن تاریخی خود نیز داریم. به نظر من مدیران شهری هم باید به این موضوع خیلی توجه کنند که سعی کنند هر اثر تاریخی که نشان از بخشی از تاریخ شهر خودشان را دارد، حفظ کنند. این ها هویت های تاریخی مردم است.
من فکر می کنم ما اگر به مردم در رابطه با اهمیت اماکن تاریخی بیشتر بگوییم و از همان سنین مدرسه و دوره ابتدایی شروع به گفتن کنیم، مردم هم بیشتر اگاهی پیدا کرده و بیشتر اماکن تاریخی را دوست می دارند.
مشکل دیگری که داریم این است که بیشتر اماکن تاریخی ما در کشور رها شده است، چون بودجه ندارند، این ها را رها می کنند.
مردم وقتی می بینند یک بنای مخروبه و رها شده به حال خودش است، اهمیت نمی دهند. می گویند؛ این ها حتما به درد نخور بوده اند.
خیلی مهم است که مسئولین، میراث فرهنگی توجه کنند. درضمن همه مسئولین در یک شهر نسبت به این مهم توجه داشته باشند، فکر نکنند این مهم تنها برعهده میراث فرهنگی است. باید زیر نظر میراث فرهنگی همه دست به دست هم داده و کمک کنند که اماکن تاریخی محافظت شوند.
*رشته دکترای شما تاریخ اسلام است، چرا ما هنوز نتوانسته ایم با اتکا به تاریخ برای بانوان جامعه اسلامی (حتی در حد بین المللی) الگو سازی از دل اسوه های اسلامی در تمامی جنبه های زندگی داشته باشیم؟
این انتقاد کاملا درست است. این ضعف بزرگی است که مورخین و پژوهش گران در رشته تاریخ ما دارند. ما خوشبختانه در تاریخ اسلام زنان بزرگی داریم که در جنبه های علمی، آموزشی، سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و... نقش آفرین بوده اند، ولی خیلی کم و کمرنگ به آن ها پرداخته شده است. انشالله بانوانی که تاریخ خوانده اند و تخصص رشته تاریخ دارند، تلاششان در این عرصه بیشتر از بقیه باشد.
*شما سمت های فرهنگی متفاوتی را تجربه کرده اید و حتی مدیر مسئول نشریه ای با عنوان شهروند بوده اید و یا در مورد فضای سبز شهر بجنورد فعالیت هایی داشته اید. حتی در زمینه ترافیک هم در شورای این شهر فعال بوده اید. برایمان بگویید سهم شهروندان و مسئولین در ساخت یک شهر ایده آل برای زندگی مدرن امروزی تا چه حد است؟
هم مسئولین سهم بسزایی دارند، چون امکانات در اختیارشان است و هم شهروندان؛ چون تک تک عناصر یک شهر، سازنده یک شهرند. چنانچه مسئولین توجه کنند و مردم بی توجه باشند، شهر تبدیل به شهر ایده آل نمی شود. روزی شهر ایده آل است که هر فردی از جامعه کوچک آن شهر حس کند که هر بخش کوچکی از آن شهر بخشی از خود اوست؛ از گیاهش گرفته تا کارهای عمرانی از جمله موزاییکی که ساخته شده، پارکی که احداث شده و یا پلی که ساخته شده، همه متعلق به اوست و بخشی از ثروتش. بنابراین همان گونه که از ثروت شخصی اش محافظت می کند، از بخش های شهرش هم باید محافظت کند.
مسئولین هم باید دائما از مردم مشارکت فکری بگیرند. شکرخدا فرهیختگان در همه شهرها خیلی زیادند. مسئولین از این شهروندان خودشان ایده بگیرند. مردم باید حس کنند که مسئولین دارند با تمام وجود برایشان کار می کنند. گزارش های شفاف باید به مردم داده شود تا مردم احساس خودی بودن در شهر داشته باشند. این گونه مردم برای هر آن چه در شهر است و اتفاق می اُفتد، حس مشارکت پیدا می کنند.
* تعریف یک شهروند نمونه از دید شما چیست؟ چطور می توان دانش آموزان امروز را برای تبدیل شدن به یک شهروند ایده آل در جامعه اسلامی تربیت کرد؟
معلم باید به دانش آموزشش گوشزد کند که کودک من! تو امروز شهروند این شهر هستی. باید نقش شهروند نمونه بودن خیلی خوب برای بچه تبیین در مدرسه تبیین شود. این که اگر او فرزند پدر و مادرش و دانش آموز مدرسه اش است، شهروند شهرش نیز هست. اگر این حس به دانش آموز خوب منتقل گردد، دیگر اجازه نخواهد داد گلی از باغچه و شاخه ای از درخت کنده شود. به کسی اجازه نمی دهد که روی پوست درخت یادگاری بنویسد.
وقتی این حس در کودک نهادینه گردد، با همین فکر بزرگ می شوند و می توانند مسئولیت های بزرگی در شهر بر عهده بگیرند و مشارکت های بزرگی داشته باشند.
مثلا ما خیرینی را می بینیم که می آیند ملک شخصی خود را می دهند تا یک معبر باز شود. برای این که مثلا یک کوچه تنگ 4 متری تبدیل به یک معبر 20 متری گردد، برای این که یک خیابان بزرگ باز شود. یا مثلا ملک شخصی شان را می دهند که یک پارک یا یک مدرسه ساخته شود.
*یک بانو برای فعالیت در راس مدیریتی شهر با چه چالش های عمده ای روبروست؟
مهمترین مشکل این تصور است که مدیران مرد موفق ترند. این نگاه در بعضی از آقایان وجود دارد که چرا یک خانم اساسا باید مدیر باشد، چه برسد به این که بخواهد مدیر یک شهر باشد. برای من همه این مسائل تجربه شده است. با وجود این که سال ها تجربه کار در شورا داشتم، نایب رئیس، رئیس کمیسیون های مختلف بودم. البته چون تجربه کاری داشتم و شناخته شده بودم، خیلی ها می پذیرفتند که مثلا من می توانم این کارهای مدیریتی را انجام دهم. با این حال بعضی ها با مسئله مدیریت زنانه کنار نمی آیند.
برای یک خانم که مدیریت شهری را می پذیرد باید همراهی همه جانبه خانواده اش وجود داشته باشد.
با سپاس از وقتی که دراختیارمان می گذارید.